అవిద్య

ఎట్టిది మదిలో చీకటి!
వట్టిగ వాదులకుఁ ద్రోయుఁ వాసనలూరన్
మట్టినఁ బోసిన పాలుర
గట్టిగ శౌరినిఁ దలవని ఘడియలు శాస్త్రీ!

భా:- మనసులో ఉన్న అవిద్య (అజ్ఞానం) ఎంత బలమైనది! ఊరికెనే వాసనలను పెంచే వాదాలకు ఉసిగొలుపుతుంది. కానీ, మనసులో దృఢంగా శ్రీహరిని తలువని క్షణం మట్టిలో పోసిన పాలవలే వృథా.

ఉత్తుత్త భక్తి

చెప్పులఁ పైదృష్టి నిలిపి
చప్పున గుడిలోకిఁ బోయి చకచక వచ్చే
కప్పిన వెఱ్ఱిని భక్తిగ
చెప్పుకు తిరిగే మొరకులఁ జేరకు శాస్త్రీ!


భా:- తమకున్న వెఱ్ఱిని భక్తి అని తమను తాము మభ్యపెట్టుకుంటూ ఉండేవాళ్ళలో కలవద్దు. గుడిలో ఉండి చెప్పులు పోతాయేమోనని భయపడుతూ చకచకా దణ్ణం పెట్టుకుని పోకూడదు. (గుడిలో ఉన్నప్పుడు వ్యామోహాలను విడిచి, దైవాన్ని గురించి చింతించాలి అని భావం.)

నా దారి వేరు

పలువురు నడిచిన బాటనఁ
మెలగుట తలవంపనుకొని మిడిమేలముతో
తొలగిన వాడైన కడకు
కలువక తప్పదు ధరణినిఁ గదరా శాస్త్రీ

భా:- అందరూ వెళ్ళే దారిలో వెళ్ళడమే నామోషీ అని భావించిన వారు కూడ చివరకు మట్టిలోనే కలుస్తారు కదా?

సుఖాలకు అలవాటు పడితే...

గాత్రసుఖముఁగోరు నరుడి
ఆత్రము కనరాదుఁజూడనాశయమందున్
సత్రము మరగిన తెరువరి
యాత్రకు అవధేమి లేని యట్టుల శాస్త్రీ!

భా:- శరీరానికి సుఖం కలుగాలని ఆశించేవానియందు ఆశయానికై తొందర కనబడదు. సత్రంలో లభించే భోజనానికి అలవాటు పడిన వాడికి గమ్యం చేరాలనే తొందర ఏముంటుంది?

మూఢునితో చెప్పిన రహస్యం

గాఢంబగు చెలిమి వలనఁ
ప్రౌఢిమ కఱువై మసలెడి ప్రాణహితునకున్
గూఢంబులఁదెలుపకుమీ
మూఢుని నాల్క విషతమము ముప్పుర శాస్త్రీ!